Gdańska okupacja Sztokholmu (1395-1398)

Opanowanie Moskwy przez polsko-litewskie wojska w latach 1610-1612 jest już faktem powszechnie znanym. Nie zapominajmy, że w swojej historii również Gdańsk posiadał okupacyjny epizod.

Hanza

Przynależność Gdańska do Hanzy, zrzeszenia miast organizującego i ochraniającego handel między strefą Morza Bałtyckiego a Europą Zachodnią, niosła za sobą pewne obowiązki. Jednym z nich były wspólne działania militarne.

Gdańscy delegaci – przedstawiciele Głównego Miasta – po raz pierwszy (potwierdzony) wzięli udział w zjeździe miast hanzeatyckich w 1361 r. Już dziewięć lat później gdańskie wojska uczestniczyły w zwycięskiej dla Hanzy wojnie z królem duńskim Waldemarem.

Konflikt o tron szwedzki

Pod koniec XIV w. rozgorzała wojna o tron szwedzki pomiędzy królową Danii Małgorzatą I a popieranym przez Hanzę księciem Albrechtem III Meklemburskim. W 1389 r., po zwycięskiej bitwie pod Falköping, królowa pojmała swojego oponenta w niewolę, która trwała siedem lat. W 1395 r. udało się, także przy współudziale Gdańska, doprowadzić do zawarcia układu między królową i księciem, który tym samym odzyskał wolność na trzy lata. Po tym czasie miał zapłacić znaczny okup (60 tysięcy grzywien), bądź wrócić do niewoli lub wydać Sztokholm królowej Małgorzacie.

Okupacja Sztokholmu

W roli poręczyciela księcia Albrechta wystąpiły trzy miasta pruskie (Gdańsk, Toruń i Elbląg) oraz cztery inne miasta hanzeatyckie. W ramach zapewnienia gwarancji wypłaty okupu objęły w trzyletnie władanie Sztokholm. Oficjalnie nastąpiło to 31 sierpnia 1395 r. poprzez odebranie przysięgi wierności do mieszkańców miasta.

Główne Miasto Gdańsk wsparło hanzeatycki garnizon Sztokholmu 20 rycerzami (z orszakiem i zbrojną służbą). Obowiązki wojskowego dowódcy kontyngentu objął gdański rajca Hermann von der Halle. Po roku, na własną prośbę spowodowaną deficytem artykułów żywnościowych, został zastąpiony przez torunianina. Gdańska załoga pozostała jednak w stolicy Szwecji aż do września 1398 r., gdy miasto przejęła Małgorzata I.

Szymon Mamok