Antyniemiecki Gdańsk w Królestwie Prus

Jeszcze u schyłku XIX, a nawet na początku XX wieku, Gdańsk nie pałał wolą trwałego złączenia z państwem niemieckim. Przynależność do Królestwa Prus, stanowiącego w latach 1871-1918 państwo członkowskie Cesarstwa Niemieckiego, nie budziła nad Motławą powszechnej aprobaty.

W 1893 r. pruski generał von Köhler w zadedykowanej cesarzowi niemieckiemu Wilhelmowi II (1888-1918) książce „Historia twierdzy Gdańsk i Wisłoujście aż od 1814 roku w powiązaniu z historią wojen Wolnego Miasta Gdańska” („Geschichte der Festungen Danzig und Weichselmünde bis zum Jahre 1814 in Verbindund mit der Kriegsgeschichte der freien Stadt Danzig”) tak określił narodowościowe zapatrywanie Gdańszczan:

„… Mało pocieszające i przykre jest dla niemieckiego patrioty stwierdzenie, że w ciągu całej historii Niemiec nie było ani jednego pokolenia, które byłoby tak niezadowolone z pozostawania w granicach Niemiec, jak to niemieckie nadmorskie miasto, które czyniło uporczywe i wzmagające się z roku na rok wysiłki ażeby odłączyć się od Niemiec…”

„… So trostlos die Bemerkung für den deutschen Patrioten auch sein mag, so sehr entspricht es doch der Wahrheit, dass vielleicht im ganzen Lauf der deutschen Geschichte niemals ein deutsches Gemeinwesen eine so zähe und von Jahr zu Jahr wachsende Kraft für den Verbleib bei dem politischen Verbande Deutschlands entfaltet hat, als hier die deutsche Seestadt aufbot, um sich von demselben zu trennen…”

Szymon Mamok